W celu uzyskania pełnego przeglądu strony zalecane jest korzystanie z możliwie najnowszych wersji przeglądarek internetowych: Mozilla Firefox lub Internet Explorer, Google Chrome. Wszystkie pliki Djvu, z których obsługą był kłopot ze względu na ich format, zostały przekonwertowane na pliki PDF.

 

 

Instrukcja szczegółowa

 

        Elektroniczna konkordancja staropolska piętnastowiecznych przekładów Nowego Testamentu opatrzona jest wyszukiwarkami różnego typu danych, dla których stworzono osobne zakładki: Tłumaczenia, Wykaz wyrazów, Źródła, Daty.

 

Tłumaczenia – to wyszukiwarka miejsc biblijnych według schematu: księga Nowego Testamentu, rodział oraz werset. Dla każdej z tych kategorii na pasku nawigacji zaprojektowano osobne okienko do łatwiejszego segregowania danych. Po wybraniu określonego adresu biblijnego, np. Luc 1, 8 pojawiaja się widok złożony ze stałych elementów:

• w lewym górnym rogu wyświetlany jest skrót księgi, rozdziału i wersetu, np. Luc 1, 8,
• poniżej przytoczony jest łaciński werset: Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum,
• pod nim w układzie równoległym zapisano wszystkie rozpoznane XV-wieczne polskie tłumaczenia tego wersetu (mogą to być tłumaczenia całego wersetu, fragmentu wersetu lub glosy do pojedynczych wyrazów łacińskich).

 

        Każdy przekład opatrzony jest skrótem źródła, np. EwZam 287 (numer po skrócie oznacza stronę wydania lub numer karty rękopisu), z którego pochodzi oraz opcjonalnie jednym, dwoma lub trzema odnośnikami w postaci ikonek. Pierwsza ma formę książki i odsyła do wydania, z którego przytoczono przykład. Druga ma formę kartki i ołówka i odsyła do fotografii karty rękopisu, w którym odnaleziono staropolskie tłumaczenie. Po najechaniu na ikonę myszką wyświetla się w tzw. "chmurze" szczegółowa informacja pozwalająca na dokładne zlokalizowanie przykładu, np. Rom 13, 13: pod ikoną książki i ołówka pojawia się informacja: Rkps Biblioteki Narodowej w Warszawie sgyn. 3022 IV k. 1r. Trzecia ikona ma formę litery i - nie odsyła do żadnego miejsca, ale informuje, że rękopis został zniszczony, zaginął lub nie udało się go dotąd zidentyfikować. 

 

        Na pasku nawigacji znajduje się dodatkowo symbol AB², który umożliwia podgląd zamieszczonych w tekście przypisów. Po lewej i prawej stronie paska nawigacji umiejscowione są strzałki nawigacji służące do przemieszczania się w bazie danych o jeden werset do przodu lub do tyłu.

 

  

 

Wykaz wyrazów – to wyszukiwarka wyrazów oraz połączeń wyrazowych. Podzielona jest na dwie części: wyszukiwarkę wyrazów łacińskich i wyszukiwarkę wyrazów polskich.

Obie wyszukiwarki segregują dane wg schematu:

• wyrazy zaczynające się od określonych liter – wynikiem wyszukiwania jest wykaz wyrazów w układzie alfabetycznym z podziałem na zapisy wielką i małą literą,
• wyrazy zawierające określone litery – wynikiem jest wykaz wyrazów w układzie alfabetycznym z podziałem na zapisy wielką i małą literą,
• wyrazy kończące się na określone litery – wynikiem wyszukiwania jest wykaz wyrazów w układzie a tergo.

 

 

        W zakładce Wykaz wyrazów polskich zainstalowano dodatkowo wyszukiwarkę połączeń wyrazowych, która umożliwia odnalezienie dwóch sąsiadujących w tekście przekładu wyrazów. Wynik wyszukiwania można uzyskać na dwa sposoby: po wpisaniu obu pełnych wyrazów, np. Syna Człowieczego, lub po wpisaniu całego wyrazu i części drugiego, np. Syna Czło .

 

 

                Dodatkową funkcją wyszukiwarki połączeń wyrazowych jest stworzona na wzór korpusów językowych wyszukiwarka połączeń lewo- i prawostronnych. Jeżeli w polu wyszukiwania klikniemy spację i wpiszemy jakiś wyraz, np. syn, to ukaże się lista lewostronnego otoczenia wyrazu syn. Jeżeli w polu wyszukiwania wpiszemy wyraz syn i klikniemy spację pojawi się lista prawostronnego otoczenia wyrazu syn.

 

Otoczenie lewostronne

       

Otoczenie prawostronne

 

 

        Wynikiem wszelkiego rodzaju wyszukiwań jest aktywna lista odnośników – tzn. po ich kliknięciu użytkownik ma możliwość podglądu wybranego wyrazu lub wyrazów w pełnym kontekście biblijnym. Aby powrócić do listy wystarczy ponownie wejść w zakładkę Wykaz wyrazów polskich/łacińskich, gdzie pojawi się lista ostatnio wyszukiwanych wyrazów.

 

Źródła – to wyszukiwarka staropolskich tłumaczeń występujących w danym źródle. Umożliwia ona badanie poszczególnych źródeł, np. pod kątem ilości znajdujących się w nich tłumaczeń Nowego Testamentu, częstotliwości występowania tłumaczeń z określonych ksiąg Nowego Testamentu, sposobów tłumaczenia. Rozwiązania skrótów wszystkich źródeł znajdują się w zakładce Informacje – Wykaz wykorzystanych źródeł.

 

 

Daty – to wyszukiwarka chronologiczna, która pozwala na badanie staropolskich tłumaczeń Nowego Testamentu w wybranym wycinku czasowym. Na pasku nawigacji znajdują się okienka, które umożliwiają:

• wpisanie daty początkowej - od, np. od 1420,
• wpisanie daty końcowej – do, np. do 1440,
• (+/–) umożliwia dodatkowe określenie przedziału czasu poniżej wskazanej daty początkowej i powyżej daty końcowej, np. 10 lat. Dla powyższych przykładów będzie to odpowiednio 1410–1450 (jest to okno opcjonalne, nie wymaga wypełniania),
• znajdź według datacji – to okienko rozwijanej listy z konkretnymi datami przypisanymi do poszczególnych tłumaczeń.

 

        Z uwagi na stan badań część źródeł, z których pochodzą tłumaczenia, datowana jest ściśle, np. na 1431 r., a część w przybliżeniu, np. ca 1450, XV med., XV p. post. Przyczyną tak ogólnego datowania są m.in. brak informacji w rękopisie o dacie jego powstania, odmienne datowanie rękopisu i występujących w nim glos, brak informacji o rękopisie, np. w wypadku rękopisów zaginionych, spalonych, przytaczanych w wydaniach bez szczegółowych informacji skąd pochodzą.