„Piętnastowieczne tłumaczenia Nowego Testamentu – glosy” to wybór z bazy danych „Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentu – elektroniczna konkordancja staropolska”. Zawiera transkrypcje zarówno pojedynczych glos, krótkich fragmentów i transglosacji do ok. dwóch tysięcy łacińskich wersetów biblijnych, co stanowi 48% całej konkordancji.

     Wyselekcjonowanie materiału nie było proste, ponieważ nie wystarczyło odrzucić zabyki, które powszechnie uznawane są za teksty ciągłe, takie jak: Kazania świętokrzyskie, Kazania gnieźnieńskie czy Rozmyślanie przemyskie. Część z zamieszczonych w bazie przekładów, należących do tzw. „drobnych zabytków języka polskiego” (np. fragmenty modlitw, pojedyncze zdania), kwalifikowana jest współcześnie zarówno jako teksty ciągłe, jak i glosy. Należało podjąć decyzję, jak definiować glosę – czy jest to wyłącznie tłumaczenie wyrazu niezrozumiałego, czy też jest to każdy komentarz pozostawiony poza tekstem głównym? Te pytania rodziły kolejne wątpliwości – które objaśnienia uznać za glosy, a które za teksty ciągłe? O końcowych rozstrzygnięciach można przeczytać we wstępie do przygotowanego zestawienia, które zamieszczone jest poniżej.

     Niniejszy wybór jest zaledwie niewielkim wyimkiem skarbnicy zasobu leksykalnego piętnastowiecznej polszczyzny ukrytego w glosach. Z uwagi na fakt, że baza jest stale uzupełniana, wszelkie aktualizacje będą zamieszczane poniżej linku z informacją o czasie aktualizacji oraz szczegółowym spisie miejsc, które zostały dopełnione. Mam nadzieję, że wyselekcjonowany materiał będzie przydatnym narzędziem w pracy historyków języka polskiego oraz mediewistów.

Wersja z dnia 27.10.2020 r.

Pełna wersja dokumentu „Piętnastowieczne tłumaczenia Nowego Testamentu – glosy” w formacie pdf